Şeker Nedir? Şekerin Zararları - Baran Kalaycı
Uzun zamandır şekerin yararları ve zararları tartışılırken; tüm bunlardan bağımsız, şekeri tanımaya ve şeker ile ilgili daha önce yazılmış kaynaklardan dikkatinizi çekebileceğinizi düşündüğümüz bilgileri derledik, topladık sizlerle paylaşmaya çalıştık. Umarız faydalı olur...
Öncelikle şekerin ne olduğunu öğrenmemiz gerekiyor. “Şekerin ne olduğunu biliyoruz” dediğinizi duyar gibiyim. Fakat çoğunluk aslında gün içerisinde şeker tüketiminin ne kadar fazla olduğunun farkında bile değil.
Şeker Nedir?
Besin maddelerinin en önemlilerinden biridir. Şekerkamışı, şeker pancarı, üzüm, hurma gibi bitkilerden elde edilir. Şeker, «karbonhidrat» denen besin maddeleri sınıfına girer. Kalori bakımından çok zengindir. Sindirimi kolaydır. Şekerin, elde edildiği maddeye göre sakaroz, laktoz, maltoz, levüloz, früktoz; glikoz gibi çeşitli cinsleri vardır. (Alıntıdır)
Çevrenizde şeker yemediğini söyleyen kişilere rastlayabilirsiniz; ama şekeri sevmediğini söyleyene rastlamak zordur. Şeker insanlar için vazgeçilmez bir besindir. Doğal olarak meyve ve sebzelerde bulunan şekere fiziksel olarak ihtiyaç duyduğumuz aşikar. "Tabi ki her besinin fazla miktarda alınması halinde vücuda zararı olur. Her şeyin aşırısı zararlıdır. Etin bile fazlası zarardır. Bazı noktalara dikkat etmek lazım!
Şeker ve Cinsleri
Laktoz süt şekeri, fruktoz meyve şekeri, maltoz arpa şekeri, glikoz da özellikle üzümden elde edilen şeker türüdür. Bunun dışında şeker kamışı ve şeker pancarında da bol miktarda bulunur. Günümüzde glikoz şurubu adı verilen ve mısırdan elde edilen, gıda sanayisinde bol miktarda kullanılan ancak tehlikeli olduğu varsayılan bir şeker türevi de mevcuttur.
Şekerin Zararları
Şekerin zararları arasında sizin de daha önceden duymuş olabileceğiniz gibi kan şekeri dengesinin bozulması en başta gelmektedir. Özellikle vücutta bulunan ve kan şekeri dengesini sağlayan insülin hormonunun fazlaca salgılanmasına neden olan şeker tüketimi, bu kadar yüksek insülin nedeniyle kan şekerinin yeniden düşmesine neden oluyor ve bu da pek çok sıkıntıyı beraberinde getiriyor.
Şekeri tehlikeli kılan şey karbonhidrat grubunun en çok kullanılan elemanı olması çünkü vücut günlük ihtiyaçları için enerji harcar ve bu enerjiyi en kolay olarak karbonhidratlardan alır . (Yakacak karbonhidrat bulamazsa yağlardan ki bu zayıflamaya başladığınız andır, yakacak yağ bulamazsa proteinlerden tüketmeye başlar ki bu da anoreksiya adı verilen ve vücudunuzu yakıp yıkan bir durumdur.
"Vücudun şekere değil, karbonhidrata ihtiyacı var.” Ama karbonhidrat basit ve kompleks karbonhidratlar olmak üzere ikiye ayrılır. Karbonhidartın hiç olmadığı bir diyeti desteklemek doğru değil, ancak şeker farklı Bir şey. Vücudun şeker ihtiyacını biz zaten yediğimiz ekmekten, meyveden, çorbadan ve kuru baklagillerden karşılıyoruz. Meyveyi bile sınırlandırıyoruz. Günde 10 tane meyve yerine '2 ya da 3 porsiyon meyve tüketin' diyoruz. Direkt şeker tüketimini biz artık desteklemiyoruz. Şekerin artık kanseri tetiklediği biliniyor. İnsülin salgısını çok arttırarak karaciğer yağlanması yapabiliyor, karın bölgesindeki yağlanmayı, dolayısıyla da diyabet riskini arttırabiliyor. Özellikle zihinsel faaliyetlerin yürütülmesi ve iyi bir ruh hali için olmazsa olmaz. Ama fazla şeker ve kimyasal işlemlerle beyazlatılmış şekerin sağlığa zararlarını da göz önünde bulundurmak gerekir.
Şekerli şeyleri yeme isteğime nasıl dur diyeceğim?
Şeker ağız içi reseptörleri şımartan ve bağımlı hale getiren bir maddedir. Bu yüzden şekerli şeyleri yedikçe yemek istersiniz. Bir süre basit şeker tüketmeyerek ağız içi reseptörlerinizin algısını değiştirebilir ve şeker konusundaki iştahınızı dengeleyebilirsiniz.
Tatlı ve şeker tüketimini azaltmak veya ortadan kaldırmak isterseniz yerine mutlaka doğal şeker içeren meyve (kuru meyveler, taze meyveler, meyveli yoğurtlar vb.) ve süt gibi bazı yiyecekleri koymanız faydalı olacaktır. Bunları ara öğün olarak yiyebilirsiniz.
Amacımız Şekeri Lanetlemek Değil!
Sadece bir farkındalık yaratmak. Yediğiniz hemen hemen her şeyde bir miktar şeker var zaten. Burada bahsedilen şey fazla şekerden kurtulmak. Söz konusu işlenmiş, şeker içeriği yüksek besinlere gelince (bal, reçel, pekmez, bitkisel şuruplar, sütlü veya hamurlu tatlılar, şekerli gazlı içecekler, meyve suları, kek, kurabiye, pasta, çikolata vb.) tabi ki bunlardan kaçınmamızda fayda vardır.